„Bez telefonu jak bez ręki” – ile już razy słyszeliśmy albo sami wypowiedzieliśmy takie zdanie? Telefon komórkowy towarzyszy nam w domu i w pracy. Mamy go zawsze przy sobie. A co, gdy jego brak powoduje panikę?
Psychologowie i terapeuci uzależnień zauważają i definiują kolejne zjawiska związane z uzależnieniami. Jednym z nich jest nomofobia, czyli lęk związany z brakiem dostępu do telefonu komórkowego. Kto jest w grupie ryzyka i co zrobić, gdy zauważymy niepokojące symptomy?
Termin nomofobia został użyty po raz pierwszy w 2018 roku przez brytyjskich badaczy. Przeprowadzili oni wówczas zakrojone na szeroką skalę badania, jakie lęki towarzyszą osobom korzystającym na co dzień z komórek. Ponad połowa respondentów wskazała, że odczuwa zaniepokojenie w sytuacjach, gdy: zgubią telefon, mają rozładowaną baterię lub są poza zasięgiem sieci komórkowej.
Nomofobia to termin zaczerpnięty z języka angielskiego, w którym słowo nomophobia to zlepek, stanowiący skróconą wersję słów: no mobile phone phobia. Dosłownie oznacza więc fobię przed brakiem telefonu komórkowego.
Prof. Agnieszka Ogonowska w książce „Uzależnienia medialne, czyli o patologicznym wykorzystaniu mediów” pisze o zjawisku fonoholizmu, definiując je w następujący sposób: fonoholizm polega na „niekontrolowanym przymusie ciągłego korzystania z aparatu komórkowego «bycia w kontakcie»”.
Telefony komórkowe weszły do powszechnego użytku stosunkowo niedawno. Za to szturmem podbiły rynek i serca konsumentów. Dziś praktycznie każdy z nas ma co najmniej jeden telefon do osobistego użytku. To, co miało przynieść wolność, większą niezależność i łatwość w komunikacji, paradoksalnie stało się zupełnie odwrotnie działającym narzędziem. Bezpośrednie kontakty międzyludzkie zanikają, a w każdym razie sprawiają młodym ludziom niemałą trudność. Na smyczy telefonu jesteśmy non stop w pracy albo gonimy za najświeższymi informacjami.
Błyskawiczne odbieranie połączeń, odpisywanie na wiadomości, stały kontakt ze światem to całkiem niezły nawyk. Przecież szybko możemy się skontaktować z partnerem, sprawdzić gdzie jest dziecko, jak się czują rodzice. Granica między nawykiem a uzależnieniem jest dość ciężka do zdefiniowania. Tym bardziej że nie traktujemy przywiązania do telefonu jak obsesji wymagającej leczenia.
Nomofobię jest bardzo trudno zdiagnozować i zauważyć u osób dorosłych. Prościej przychodzi nam dostrzeganie tego problemu u dzieci. To, co powinno zwrócić naszą szczególną uwagę to:
Uzależnienie od telefonu niesie za sobą wiele negatywnych skutków. Od trudności w nawiązywaniu kontaktów, zaniżenie samooceny i nieśmiałość, po tragiczne w skutkach wypadki drogowe. Uzależnieni użytkownicy telefonów nie zwracają uwagi na sytuację na drodze – w konsekwencji zarówno poruszając się pieszo, jak i samochodem – ulegają wypadkom i sami je powodują.
Na pewno nie powinniśmy dawać telefonu dzieciom „dla świętego spokoju”. Korzystanie ze smartfonów przez dzieci i młodzież powinno być nadzorowane przez osoby dorosłe. Sami także powinniśmy zwrócić uwagę na częstotliwość korzystania z telefonu. Emitowane przez smartfony niebieskie światło nie jest korzystne dla organizmu – w szczególności przed snem powinniśmy odłożyć telefon na bok. Warto dla własnej ciekawości przeprowadzić eksperyment i rozstać się np. na weekend z telefonem. Dzięki temu będziemy mogli sprawdzić reakcję organizmu na taką rozłąkę.
Leczenie nomofobii nie jest proste. Zjawisko to jest relatywnie nowe, korzystanie z telefonu często jest obligatoryjne np. ze względu na pracę. Terapeuci uzależnień znają jednak odpowiednie techniki, dzięki którym dla naszego zdrowia i bezpieczeństwa, będziemy mogli skutecznie zerwać z nałogiem.
Zdjęcie główne: Picjumbocom/Pexels
