Wyobraź sobie, że znalazłeś się w gęstej dżungli. Próbujesz utorować w niej sobie drogę. Wahasz się, czy iść dalej, czy opuścić ręce. Nagle widzisz, że ktoś już oczyścił drogę z zarośli i że możesz przejść nią przez dżunglę. Co za ulga!
Opisana scena to właśnie metafora mentoringu. Utorowana droga to doświadczenie mentora, którym ten szczodrze dzieli się ze swoim uczniem. Dżungla jest symbolem celu, do którego zmierza podopieczny.
Mentoring polega na kojarzeniu osób wykwalifikowanych lub z dużym bagażem doświadczeń (mentorów) z osobami, które pragną podnosić swoje kompetencje lub rozwijać się w konkretnej dziedzinie (mentee). Relacja mentorska opiera się na przekazywaniu konkretnych umiejętności i dzieleniu się kompetencjami społecznymi w życzliwej atmosferze i z zachowaniem poufności. Mentor wyposaża swojego podopiecznego w wiedzę i udziela mu rad, po to, by wesprzeć go w osiągnięciu jakiegoś celu. Może nim być realizacja ścieżki zawodowej, ukończenie projektu czy też zdobycie nowych kompetencji.
Mentoring to proces przemiany zarówno dla mentora, jak i jego podopiecznego. Może być praktykowany w sposób nieformalny lub przybrać formę programu mentorskiego. Formalny mentoring wymaga zawarcia kontraktu, w którym zapisane zostaną zasady relacji oraz wzajemne zobowiązania.
Mentoring narodził się w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie jako odpowiedź na liczne kryzysy (w gospodarce, sferze zatrudnienia), które ujawniły z całą jaskrawością potrzebę szczególnego rodzaju wsparcia. Programy mentoringowe zaczęły być tam wdrażane w latach 70. ubiegłego stulecia i przyjęły się we wszystkich komórkach życia społecznego: szkołach, uniwersytetach, przedsiębiorstwach i stowarzyszeniach. Dzisiaj mentoring rozwija się w Azji i Europie, zaspokajając potrzeby społeczeństw przeżywających głębokie zmiany, dążących do większej wymiany wiedzy i idei oraz rozwoju platform wzajemnego wsparcia w obliczu postępującej cyfryzacji.
Jak wszystkie inne formy wsparcia, mentoring przyczynia się do lepszego samopoczucia objętych nim osób. Jest narzędziem rozwoju zawodowego i osobistego, siłą napędową kariery, buduje więź w organizacji i wzmacnia poczucie wartości osób zaangażowanych w relację mentorską.
Mentoring opiera się na mocnych filarach, które zapewniają rozwój jego uczestników i powodzenie przedsięwzięcia:
Mentoring polega na wymianie i ciągłej nauce wewnątrz tandemu. Jeden z jego uczestników będzie miał na początku więcej do powiedzenia, ale z biegiem czasu kierunek tej wymiany często ulega odwróceniu.
Relacja mentorska sprzyja wyrażaniu idei i rozwojowi kreatywności wewnątrz tandemów, które działają jak aktywne komórki.
Mentoring tworzy w przedsiębiorstwach przestrzeń, w której pracownicy są wolni od ingerencji ze strony menedżerów. Nie stawia sobie jako celu wydajności, tym niemniej naturalnie ją napędza.
Mentoring w organizacjach polega na budowaniu solidarnej i dobrowolnej relacji pomiędzy doświadczonymi mentorami a dążącymi do rozwoju i poszukującymi aktywnego słuchacza i wsparcia uczniami. W relacji mentorskiej chodzi o wymianę, w której każda ze stron ma się czym podzielić. Podopieczny z mniejszym bagażem doświadczeń rozwija swoje talenty i predyspozycje dzięki opiece opiekuna, zaś mentor widzi, że jego uczeń uznaje w nim mistrza i chce podążać jego śladem.
Istotnym wymiarem tej formy wsparcia jest podnoszenie samooceny osób zaangażowanych w proces, budowanie więzi w organizacji, a także wzrost indywidualnej i zbiorowej wydajności.
Mentoring może być nieformalny, gdy sami wybieramy mentora dla własnego rozwoju osobistego, a może być formalny – gdy ma na celu zarówno dobro jego uczestników, jak i wzrost wydajności pracy w organizacji. Wdrożenie programu mentorskiego wymaga wielu działań przygotowawczych. Program musi być też koordynowany na wszystkich etapach jego realizacji.
Mentoring jest relacją interpersonalną na szczeblu zawodowym pomiędzy dwiema lub więcej osobami, które chcą razem iść do przodu, żeby nawzajem się od siebie uczyć. Koncepcja mentoringu opiera się na założeniu, że razem możemy więcej i jesteśmy silniejsi; że szybciej idziemy do przodu, czerpiąc z doświadczeń osoby, która ma już za sobą to, przez co my dopiero przechodzimy; że możemy się uczyć, „krocząc” obok bardziej doświadczonej osoby, i wymieniać się wiedzą z tym, kto ma kompetencje, ale często nie jest ich świadomy. Korzyści płynące z mentoringu są zawsze obopólne. Do głównych profitów należą:
Mentoring w przedsiębiorstwach i organizacjach adresowany jest do wszystkich: osób z wyższym potencjałem, kadr, szeregowych pracowników, osób wywodzących się z różnych środowisk zawodowych, osób młodych, seniorów… Może być też zaproponowany jednej osobie, jak również dużej liczbie osób jednocześnie.
Fot. Polina Zimmerman/Pexels
