Prokrastynacja – czym jest i jak ją zwalczyć?

Prokrastynacja to nawyk odkładania ważnych i pilnych spraw na później, który często nie pozwala na realizację planów w terminie, a często ma destrukcyjny wpływ na życie. W tym artykule pomagamy zrozumieć, czym jest to zjawisko i jak z nim walczyć. 

Czym jest prokrastynacja?

Kiedy odkładasz zrobienie czegoś ważnego, aby zająć się czymś przyjemniejszym lub łatwiejszym, doświadczasz prokrastynacji. Profesor psychologii Clarry Lay zbadał to zjawisko i zdefiniował je jako „tymczasową lukę między zachowaniem zamierzonym a zalecanym”. Tak więc występuje ono, gdy między zamiarem wykonania pracy a faktycznym jej wykonaniem jest długi okres czasu.

Diagnostyka prokrastynacji

Poniżej wymieniliśmy „objawy”, które pomogą Ci rozpoznać ten problem:

• oczekiwanie na odpowiedni nastrój do wykonania zadania;
• poświęcanie dnia roboczego na zadania o niskim priorytecie;
• czytanie e-maili bez odpowiadania na nie lub bez podejmowania decyzji w ich sprawie;
• rozpoczęcie pracy nad zadaniem i podjęcie przerwy chwilę później;
• odkładanie na później bardzo ważnych zadań;
• wypełnianie czasu nieistotnymi zajęciami zamiast skupienia się na pracy;
• znajdowanie wiarygodnych wymówek, aby nie wykonać zadania.

Ważne!

Odkładanie ważnych spraw nie zawsze jest prokrastynacją. W niektórych przypadkach jest to celowa taktyka opóźnienia podjęcia decyzji lub wyznaczania nowych priorytetów.

Jeśli czujesz się zmęczony, a zadanie wymaga dużo energii, możesz je przełożyć. Jeśli przerwa trwa nie więcej niż jeden dzień i zdarza się to rzadko, a nie regularnie, nie jest to prokrastynacja.

Skąd się bierze prokrastynacja? 

Przyczyną tego zjawiska może być zarówno samo zadanie czekające na wykonanie, jak i cechy osobowości. Nie każda praca jest przyjemna, a rutynowe zadania z czasem się nudzą. Często najlepszym sposobem na poradzenie sobie z rutyną jest szybkie wykonanie swoich obowiązków, a następnie skupienie się na czymś przyjemniejszym.

Prokrastynacja wynikająca z cech osobowości to inaczej dezorganizacja. Dobrze zorganizowani ludzie są w stanie oprzeć się pokusie zwlekania i działać zgodnie z priorytetową listą rzeczy do zrobienia. Rozwinęli umiejętność szacowania poświęcanego czasu, dzięki czemu potrafią określić, kiedy zacząć, aby zadanie zostało wykonane na czas. Zorganizowanie to także umiejętność określenia najbardziej efektywnej sekwencji kroków wymaganych do wykonania zadania. Osoby zdezorganizowane mają problem z powyższymi elementami skutecznej pracy.

Walka z prokrastynacją

Prokrastynacja to nawyk, ugruntowany akt zachowania. Oznacza to, że nie można go zmienić jednym pstryknięciem palców. Złe nawyki można zmienić poprzez ciągły wysiłek i pracę nad sobą.

Oto kilka sposobów na radzenie sobie z prokrastynacją

Stwórz swoją nagrodę

Za wykonanie zadania na czas możesz przydzielić sobie lub podwładnemu nagrodę – przynajmniej niewielką, ale przyjemną.

Zaplanuj działania lub przejmij kontrolę 

Jeśli jesteś przełożonym, nie zapomnij kontrolować wykonania zadania dokładnie w wyznaczonym czasie. Jeśli rozwijasz własne umiejętności organizacyjne, poproś kogoś, aby przejął kontrolę nad Twoim zadaniem. Na przykład obiecaj swojemu przełożonemu, że zadanie zostanie wykonane w określonym terminie i poproś go, aby w tym czasie poprosił o raport.

Kara za niezrealizowanie zadania

Wyceń czas swój lub swoich pracowników. Ten spędzony na najważniejszych zadaniach można ocenić wyżej. Płać tylko za efektywnie spędzony czas. Jeśli jesteś podwładnym, zwróć pracodawcy pieniądze za każdym razem, gdy wystąpi opóźnienie.

Wprowadź tę ważną zasadę 

Każdy dzień zaczynaj od wykonania najważniejszego zadania, które sobie wyznaczyłeś. W tym przypadku niezwykle ważne jest, aby od razu zacząć.

Jak rozwijać swoją organizację? 

1. Trzymaj się listy rzeczy do zrobienia, bez względu na to, jak przyjemne jest dane zadanie.
2. Skoncentruj się na jednym zadaniu naraz. Nawet w trybie „wielozadaniowości” musisz podzielić swój czas na sekcje, gdy wykonujesz tylko jedno zadanie. 
3. Podziel zadania na małe, łatwe do wykonania sekcje.

Podsumowując

Aby pokonać prokrastynację, musisz mieć pewność, że ma ona miejsce. Określ, kiedy i dlaczego odkładasz zadania na później. Jeśli przyczyną prokrastynacji jest samo zadanie, zastosuj techniki rozwiązywania problemów. Jeśli jest to spowodowane osobistą dezorganizacją, skup się na rozwoju umiejętności organizacji.

Fot. Andrea Piacquadio/Pexels